Diastema – co to jest i jak ją leczyć?

Czym jest diastema?

Diastema to widoczna przerwa między zębami. Najczęściej występuje między górnymi siekaczami przyśrodkowymi, czyli jedynkami. Aby uznać przerwę za diastemę, musi przekraczać 0,5 mm. Diastema to termin stomatologiczny. Może być mała lub duża. Przerwa między zębami nie jest naturalnym zjawiskiem u ludzi dorosłych.

Rodzaje diastemy

Istnieją różne rodzaje diastemy. Klasyfikacja zależy od przyczyny jej powstania. Wyróżniamy diastemę fizjologiczną, prawdziwą i rzekomą. Diastema może mieć też różny kierunek. Mówimy wtedy o diastemie zbieżnej, równoległej lub rozbieżnej.

Diastema fizjologiczna

Diastema fizjologiczna występuje u dzieci. Pojawia się w okresie wymiany uzębienia. Jest to przerwa przejściowa. Często zanika samoistnie wraz z wyrzynaniem się zębów stałych. Nie wymaga zazwyczaj leczenia. Przerwa między jedynkami u dzieci jest powszechna.

Diastema fizjologiczna występuje u ok. 98% 6-latków. Obserwuje się ją u 49% 11-latków. U dzieci starszych występuje u około 7%. Zazwyczaj zanika do 9. roku życia.

Występowanie diastemy fizjologicznej u dzieci w różnym wieku

Diastema prawdziwa

Diastema prawdziwa powstaje z powodu przerostu wędzidełka górnej wargi. Wędzidełko to fałd błony śluzowej. Jest nisko przyczepione do dziąsła. Utrudnia zbliżenie się siekaczy. Ten typ diastemy wymaga często interwencji chirurgicznej.

Diastema rzekoma

Diastema rzekoma ma inne przyczyny. Może wynikać z braku siekaczy bocznych (hipodoncja). Inną przyczyną jest mikrodoncja, czyli małe zęby. Ząb nadliczbowy w linii środkowej też może powodować przerwę. Wady w rozwoju szczęki lub urazy również ją wywołują.

Przyczyny powstawania diastemy

Diastema może mieć wiele przyczyn. Czasem jest spowodowana genetycznymi predyspozycjami. Dziedziczność odgrywa pewną rolę. Przerośnięte wędzidełko wargi górnej to częsty powód. Małe zęby (mikrodoncja) tworzą puste przestrzenie. Brak zębów (hipodoncja) również powoduje przerwy.

Wystąpienie zęba nadliczbowego blokuje zęby. Wady w rozwoju szczęki wpływają na ustawienie zębów. Złe przyzwyczajenia z dzieciństwa, jak ssanie kciuka, mogą przyczynić się do powstania diastemy. Choroby przyzębia lub urazy też ją wywołują. Diastemy mogą mieć różne pochodzenie.

Kiedy diastema wymaga leczenia?

Diastema nie zawsze wymaga leczenia. Niewielka przerwa do 2 mm jest uznawana za defekt estetyczny. Pacjent sam decyduje o jej usunięciu. Większa diastema stanowi wadę zgryzu. Wadę zgryzu należy leczyć. Diastema może wskazywać na problemy ze zgryzem.

Diastema może utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej. Nagłe pojawienie się i szybkie powiększanie diastemy jest niepokojące. Może świadczyć o chorobie przyzębia. Może sygnalizować rozwój zmiany nowotworowej. W takich przypadkach pilna interwencja lekarska jest konieczna.

Diastema może być problemem wyłącznie natury estetycznej bądź powikłaniem zaburzeń funkcjonalnych. – M. Piskórz i in.

Sposoby leczenia diastemy

Wyleczyć diastemę można na kilka sposobów. Przebieg leczenia zależy od rodzaju i wielkości diastemy. Ważny jest wiek pacjenta. Stan uzębienia wpływa na wybór metody. Leczenie diastemy można przeprowadzić różnymi technikami. Wymagana jest konsultacja stomatologiczna lub ortodontyczna.

Leczenie ortodontyczne

Aparaty ortodontyczne zamykają przerwę między zębami. Stosuje się aparaty stałe, ruchome lub nakładkowe. Leczenie ortodontyczne przesuwa zęby. Wczesne rozpoczęcie leczenia ortodontycznego daje lepsze efekty. Czas noszenia aparatu stałego to około dwa lata. Regularne wizyty kontrolne u ortodonty są kluczowe.

Estetyczna odbudowa kompozytowa (Bonding)

Bonding zębów to metoda szybkiego zamknięcia diastemy. Stomatolog używa materiału kompozytowego. Przykleja go do zębów, poszerzając je. Maskuje w ten sposób przerwę. To mniej inwazyjny zabieg. Materiał kompozytowy jest utwardzany lampą polimeryzacyjną. Trwałość odbudowy kompozytowej to 2-7 lat.

Zabieg	Przybliżony koszt
Usunięcie diastemy materiałem kompozytowym (za ząb)	200 zł - 600 zł
Usunięcie diastemy dla więcej niż dwóch zębów	1500 zł - 2000 zł

Licówki na diastemę

Licówki to cienkie płatki mocowane na przedniej powierzchni zębów. Mogą być porcelanowe lub kompozytowe. Licówki pozwalają zmienić kształt i rozmiar zębów. Skutecznie zamykają diastemę. To bardziej inwazyjny zabieg niż bonding.

Licówki porcelanowe są bardzo trwałe. Ich trwałość wynosi 10-15 lat. Kosztują od 2000 do 4000 zł za ząb. Licówki kompozytowe są mniej trwałe, 2-7 lat. Ich koszt to 1100-2800 zł za ząb. Przed nałożeniem licówek warto poddać się wybielaniu zębów.

Leczenie chirurgiczne

W przypadku diastemy prawdziwej konieczne jest leczenie chirurgiczne. Zabieg nazywa się frenektomią. Polega na podcięciu przerośniętego wędzidełka górnej wargi. Często wykonuje się go przed leczeniem ortodontycznym lub odbudową estetyczną. Koszt zabiegu wynosi od 200 do 1000 zł.

Korony protetyczne

Korony protetyczne stosuje się rzadziej. Używa się ich przy znacznych zniszczeniach zębów. Mogą również zamaskować diastemę. To rozwiązanie protetyczne.

Diagnoza diastemy

Jak lekarz stawia diagnozę? Diagnoza diastemy wymaga wizyty u stomatologa. Lekarz ocenia wielkość przerwy. Określa jej rodzaj i prawdopodobną przyczynę. Czasem potrzebne są dodatkowe badania, np. rentgen zębów. Zdjęcie pantomograficzne pokazuje całe uzębienie.

Higiena jamy ustnej podczas leczenia i po nim

Higiena jamy ustnej jest bardzo ważna. Dotyczy to każdego sposobu leczenia diastemy. Prawidłowa higiena zapobiega powikłaniom. Używaj nici dentystycznych. Szczoteczki międzyzębowe pomagają czyścić przestrzenie. Irygatory do zębów skutecznie usuwają resztki jedzenia. Płyny do płukania jamy ustnej wspierają codzienną pielęgnację. Regularne wizyty kontrolne u dentysty są kluczowe.

Diastema – defekt czy atut estetyczny?

Postrzeganie diastemy jest subiektywne. Niektórzy uważają ją za atrakcyjną cechę. Inni traktują ją jako wadę estetyczną. Niewielka diastema może być atutem estetycznym. Znane osoby, jak piosenkarka Madonna czy aktor Tomasz Karolak, posiadają diastemę. Coraz więcej osób decyduje się na akceptację swojego naturalnego wyglądu. Decyzja o leczeniu powinna być indywidualna.

Każdy pacjent musi odpowiedzieć sobie sam na pytanie, czy diastema jest ładna i dodaje mu uroku, czy nie. – J. Kunert

Powikłania nieleczonej diastemy

Nieleczona diastema może prowadzić do problemów. Może powodować wady zgryzu. Zgryz urazowy to jedno z możliwych powikłań. Utrudnia prawidłową higienę. Zwiększa ryzyko chorób przyzębia. Problemy z dziąsłami mogą się nasilić. Diastema może być symptomem innych zaburzeń. W przypadku nagłego pojawienia się lub powiększania, konieczna jest wizyta u specjalisty.