Co to jest mucocele?
Mucocele to miękki guzek. Znajduje się on w obrębie warg lub jamy ustnej. Jest to torbiel zastoinowa błony śluzowej. Zmiana rozwija się z drobnych gruczołów ślinowych. Mucocele jest niebolesna. Zwykle wypełnia ją płyn. Może mieć niebieskawe zabarwienie. Torbiel jest otoczona torebką łącznotkankową. Zazwyczaj ma średnicę od 0,5 cm do 1 cm. Czasami osiąga do 3 centymetrów. Należy do najczęściej występujących zmian w jamie ustnej. Zmiana ta jest łagodna. Nie jest związana z procesem nowotworowym.
Co oznacza termin mucocele?
Mucocele to torbiel zastoinowa błony śluzowej. Jest to guzek powstający z drobnych gruczołów ślinowych. Znajduje się najczęściej w jamie ustnej.
Przyczyny powstawania mucocele
Mucocele powstaje, gdy zatkany zostaje odpływ wydzieliny. Dotyczy to drobnych gruczołów ślinowych jamy ustnej. Błona śluzowa jamy ustnej zawiera kilkaset takich gruczołów. Zaburzenie odpływu śliny prowadzi do nagromadzenia płynu. Może to być wynikiem urazu mechanicznego. Przygryzanie warg lub policzków jest częstą przyczyną. Podrażnianie śluzówki przez ciała obce także sprzyja powstawaniu. Przewlekłe stany zapalne mogą zwężać przewody gruczołów. Kamica ślinianek również bywa przyczyną. Zmiany spowodowane leczeniem ortodontycznym także mogą prowadzić do mucocele. Wcześniejsze przypadki zespołu Sjogrena także są wymieniane jako możliwa przyczyna.
Główne przyczyny powstawania mucocele to:
- Uraz (przygryzanie ust, podrażnienia przez ciała obce).
- Stany zapalne (przewlekłe i nawracające).
- Zatkanie przewodów wyprowadzających gruczołów ślinowych.
- Kamica ślinianek.
- Zmiany spowodowane ortodoncją.
- Wcześniejsze przypadki zespołu Sjogrena.
Dlaczego powstaje mucocele?
Mucocele powstaje z powodu zatkania odpływu śliny z drobnych gruczołów ślinowych. Często przyczyną jest uraz mechaniczny lub stan zapalny.
Jak objawiają się torbiele zastoinowe?
Objawy mucocele są zazwyczaj łatwe do zauważenia. Pojawia się miękkie uwypuklenie błony śluzowej. Guzek jest chełboczący przy dotyku. Ma niewielkie rozmiary, zwykle do 1 cm średnicy. Obrzmienie błony śluzowej ma często niebieskoszare zabarwienie. Zmiana jest niebolesna. Może jednak powodować dyskomfort. Duże torbiele utrudniają mówienie. Mogą sprawiać problem podczas żucia i połykania.
Typowe objawy mucocele:
- Miękkie, chełboczące uwypuklenia błony śluzowej.
- Niewielkie rozmiary guzka (zwykle do 1 cm).
- Niebieskoszare zabarwienie zmiany.
- Brak bólu.
- Dyskomfort (problemy z mówieniem, żuciem, połykaniem przy większych zmianach).
Jak wygląda mucocele?
Mucocele to miękki, niebieskawy guzek. Najczęściej ma średnicę do 1 cm. Jest zlokalizowany na błonie śluzowej, często na wardze.
Lokalizacja mucocele – gdzie najczęściej występuje?
Mucocele może pojawić się w różnych miejscach jamy ustnej. Najczęściej występuje na błonie śluzowej warg. Szczególnie często dotyczy wargi dolnej. Aż 96% przypadków mucocele pojawia się właśnie tam. Zmiany mogą być także na wewnętrznej powierzchni policzka. Spotyka się je na języku. Czasami pojawiają się na podniebieniu. Rzadziej zlokalizowane są w kątach ust. Mucocele w zatokach obocznych nosa określa się jako śluzowiak. Torbiel zastoinowa ślinowa pod językiem to tak zwana żabka (ranula).
Najczęstsze lokalizacje mucocele:
- Warga dolna (96% przypadków).
- Wewnętrzna powierzchnia policzka.
- Język.
- Podniebienie.
- Kąty ust (rzadziej).
- Zatoki oboczne nosa (śluzowiak).
- Dno jamy ustnej (ranula).
Diagnostyka mucocele
Rozpoznanie mucocele opiera się głównie na badaniu klinicznym. Lekarz ocenia wygląd zmiany. Sprawdza jej konsystencję i lokalizację. W niektórych przypadkach potrzebne są dodatkowe badania. Ultrasonografia tkanek miękkich (USG) pozwala ocenić strukturę torbieli. Biopsja cienkoigłowa może pomóc w diagnozie. Badanie histopatologiczne tkanki pobranej podczas biopsji jest kluczowe. Pozwala potwierdzić charakter zmiany. Pomaga wykluczyć inne, poważniejsze schorzenia. Czasami stosuje się tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI). Są to metody używane przy większych lub nietypowo zlokalizowanych torbielach. Skaner wewnątrzustny 3D i mikroskop mogą być używane przez specjalistów do dokładnej oceny.
Warto udać się do lekarza, aby potwierdzić rozpoznanie mucoceli. Należy wykluczyć inne możliwe przyczyny guzka.
Leczenie torbieli zastoinowej
Leczenie mucocele ma zazwyczaj charakter chirurgiczny. Większość mucocele nie znika samoistnie. Konieczne może być operacyjne usunięcie torbieli. Najskuteczniejszą metodą jest całkowite wycięcie zmiany. Wyłuszcza się torbiel z niewielkim marginesem zdrowych tkanek. Usuwa się także przylegające drobne gruczoły ślinowe. Zapobiega to nawrotom. Inną metodą jest marsupializacja. Polega ona na nacięciu i zszyciu brzegów torbieli z błoną śluzową. Stosuje się ją, gdy torebka torbieli zrasta się z otoczeniem. Zabiegi przeprowadza chirurg stomatologiczny. Może go wykonać także chirurg szczękowo-twarzowy lub laryngolog. W leczeniu wykorzystuje się nowoczesne technologie. Należą do nich lasery, kriochirurgia (z użyciem ciekłego azotu) i noże elektrochirurgiczne. Czasami stosuje się doogniskowe wstrzyknięcie kortykosteroidu. Można też używać miejscowych sterydów o dużej sile działania. Zabiegi są często wykonywane w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu chirurgicznym szwy zdejmuje się zazwyczaj po około 7 dniach.
Metody leczenia mucocele:
- Chirurgiczne wycięcie torbieli z marginesem tkanek.
- Marsupializacja (nacięcie i zszycie brzegów).
- Laseroterapia.
- Kriochirurgia.
- Elektrochirurgia.
- Doogniskowe wstrzyknięcie kortykosteroidu.
- Stosowanie miejscowych sterydów (rzadziej).
Należy obserwować miejsce, w którym pojawiła się torbiel. Mucocele mogą nawracać. Unikaj sytuacji, które mogą prowadzić do ponownego pojawienia się mucocele.
Jak wyleczyć mucocele domowymi sposobami?
Nie jest możliwe wyleczenie mucocele domowymi sposobami. Mucocele można usunąć tylko metodami chirurgicznymi. Warto zacząć od wyeliminowania czynników drażniących, np. nagryzania. Leczenie wymaga interwencji specjalisty.
Czy mucocele znika samoistnie?
Większość mucocele nie znika samoistnie. Wymaga interwencji chirurgicznej. Czasami małe zmiany mogą ustąpić same. Jednak torbiele utrzymujące się dłużej niż 2 tygodnie wymagają konsultacji lekarskiej.
Czy mucocele może być groźne?
Mucocele to zazwyczaj łagodna zmiana. Torbiel zastoinowa błony śluzowej nie jest nowotworem. Jej obecność nie jest wyłącznie problemem estetycznym. Nieleczone mucocele mogą prowadzić do powikłań. Możliwe są infekcje. Mogą wystąpić przewlekłe stany zapalne. Czasami dochodzi do zaburzeń w funkcjonowaniu gruczołów ślinowych. W rzadkich przypadkach guzek w jamie ustnej może być inną zmianą. Dlatego ważna jest diagnostyka. Badanie histopatologiczne wyklucza charakter nowotworowy. Nie należy lekceważyć guzków w jamie ustnej. Mogą być oznaką guzów, które mogą nie być łagodne. Zaleca się wizytę u lekarza w przypadku guzków, które utrzymują się przez dłuższy czas.
Do jakiego lekarza udać się z mucocele?
Z mucocele należy udać się do specjalisty. Odpowiednim lekarzem jest chirurg stomatologiczny. Pomocny będzie także chirurg szczękowo-twarzowy. Czasami leczeniem zajmuje się laryngolog lub periodontolog. Lekarz postawi właściwą diagnozę. Zaproponuje odpowiednie leczenie. Zadawanie pytań w internecie nie zastępuje konsultacji z lekarzem. Warto umówić konsultację online. Uzyskasz wtedy specjalistyczną poradę szybko.
Pamiętaj o prawidłowej higienie jamy ustnej. Regularnie odwiedzaj specjalistów. To pomaga wczesnie wykrywać wszelkie zmiany.
